Dit zijn de tien boeken waar we dit voorjaar het meest naar uitkijken: van Isabel Allende tot Soseki Natsume

Isabel Allende, Bloemblad van zee (Verschijnt in februari bij Wereldbibliotheek in vertaling van Rikkie Degenaar)

Aan het eind van de gruwelijke Spaanse Burgeroorlog wordt de jonge arts Víctor Dalmau samen met zijn vriendin, de pianiste Roser Bruguera, gedwongen om Barcelona te verlaten en te vluchten naar Frankrijk. Met nog tweeduizend andere Spaanse vluchtelingen gaan ze aan boord van de Winnipeg, een schip dat is gecharterd door de Chileense dichter en consul Pablo Neruda, op weg naar Chili. Tot hun grote verrassing worden ze ontvangen als helden in hun nieuwe thuisland – dat ‘langgerekte bloemblad van zee’, in de woorden van Neruda. Ze bouwen er een nieuw leven op en worden volwaardige Chilenen. Maar in 1973 gebeurt het onvoorstelbare: er breekt een dictatuur uit en weer moeten Víctor en Roser huis en haard verlaten.

Isabel Allende (1942) is al enkele decennia een van de populairste schrijvers uit Zuid-Amerika en schreef bestsellers als Het huis met de geesten (1982), Foruna’s dochter (2006) en Het negende schrift van Maya (2011). De schrijfster is familie van voormalig president van Chili Salvador Allende en ging op de vlucht voor het regime van Pinochet. Bloemblad van zee, haar twintigste roman, vertaald door Rikkie Degenaar, is een reis door de twintigste eeuw aan de hand van onvergetelijke personages. Ze ontdekken dat een mens steeds weer aan een nieuw leven kan beginnen.

Soseki Natsume, De poort (Verschijnt begin februari bij Karakters in een vertaling van Luk Van Haute)

Jullie hebben het intussen allemaal al meegekregen: met Karakters gaan we zelf boeken uitgeven. Per jaar gaan we drie ondergesneeuwde klassiekers uitgeven waarvan wij vinden dat ze beschikbaar moeten zijn (en blijven) voor de lezer. Het eerste boek dat we in deze boekenserie gaan uitgeven, is De poort van de Japanse auteur Soseki Natsume in een nieuwe vertaling van Murakami-vertaler Luk Van Haute.

In De poort leven Sosuke en zijn vrouw Oyone een rustig, monotoon leven in een armoedig huurhuis in Tokio. Hoewel ze allebei voor het ongeluk lijken te zijn geboren – ze leven door gebeurtenissen uit het verleden in isolement en zijn noodgedwongen kinderloos – lijken ze samen toch betrekkelijk gelukkig. Dat dreigt echter te veranderen wanneer ze plots de verantwoordelijkheid krijgen over Sosuke’s jongere broer Koroku. Als Oyone’s gezondheid daarna ook nog achteruit begint te gaan en de gebeurtenissen uit het verleden hen langzamerhand inhalen, komt Sosuke voor een dilemma te staan. Moet hij loyaal blijven aan zijn naasten en zichzelf neerleggen bij de situatie of moet hij zijn eigen gevoel volgen? In De poort, een sleutelwerk in het oeuvre van Soseki Natsume, wordt een van de grootste conflicten uit de Meijiperiode aangekaart. Hoeveel gehoorzaamheid ben je verschuldigd aan je directe omgeving en wat zijn de gevolgen wanneer je ervoor kiest om naar jezelf te luisteren?

Soseki Natsume (1867-1916) is na ruim een eeuw nog steeds een van de populairste en relevantste auteurs in Japan. Tot zijn bekendste werken behoren Ik ben een kat, Kokoro en De poort. Samen met Ogai Mori is Soseki Natsume het boegbeeld van het modernisme en beïnvloedde hij vele generaties schrijvers. Eerder schreven we een uitgebreid portret over zijn werk en leven.

Alexandr Poesjkin, De kapiteinsdochter (Verschijnt in januari bij Athenaeum in een vertaling van Hans Boland)

Alexandr Poesjkin (1799-1837) wordt soms weleens vergeten wanneer er overzichtslijsten worden gemaakt met de grootste Russische schrijvers uit de geschiedenis. En dat mag opmerkelijk genoemd worden, want het is net Poesjkin die vele schrijvers heeft weten te beïnvloeden met de honderden gedichten, romans in verzen, novelles, drama’s en sprookjes die hij heeft nagelaten. Dat moet ook Athenaeum gedacht hebben, want begin volgend jaar gaan ze zijn postuum verschenen novelle De kapiteinsdochter opnieuw uitgeven.

De kapiteinsdochter vertelt het verhaal van de kozakkenopstand onder leiding van Jemelian Poegatsjov, een extreem gewelddadige episode uit de Russische geschiedenis die zich afspeelde tijdens het bewind van Catharina de Grote. Het hoofdthema is de eeuwige worsteling tussen trouw en verraad, zowel in iemands persoonlijke leven als in zijn publieke functioneren. Poesjkin spint met De kapiteinsdochter een even complexe als transparante intrige aan de hand van een half dozijn personages, die hem tot een van de grootste en invloedrijkste schrijvers hebben gemaakt uit de Russische literatuurgeschiedenis.

Het boek verschijnt daarnaast in de vertaling van meestervertaler Hans Boland — met wie we onlangs nog in gesprek gingen over zijn vertaling van Misdaad en straf van de auteur die de eerder aangehaalde overzichtslijsten altijd maar weer domineert: Fjodor Dostojevski.

Philippe Besson, Lieg met mij (Verschijnt in mei bij De Bezige Bij in een vertaling van Martine Woudt)

Kent de coming-of-ageroman een heropleving? Nadat we in ons vorig overzicht niet om het langverwachte vervolg op Noem me bij jouw naam van André Aciman heen konden, kunnen we in dit overzicht zeker niet Lieg met mij van de Franse bestsellerauteur Philippe Besson (1967) vergeten.

Lieg met mij is een roman over opgroeien op een specifieke plaats in een specifieke tijd, maar nog meer een roman over begeerte, schaamte en het taboe op een homoseksuele relatie. Net buiten een hotel in Bordeaux ziet Philippe een jonge man die als twee druppels water lijkt op zijn eerste liefde. Wat volgt is een aangrijpende terugblik op de tienerjaren van Philippe, en het bepalende moment in zijn leven waarop op een winterse ochtend in 1984 twee zeventienjarige jongens elkaar voor het eerst in het geheim ontmoetten. Het is het begin van een verborgen en tragische liefdesrelatie tussen Philippe en zijn schoolgenoot Thomas, die de richting van hun beider levens voor altijd heeft bepaald.

Andrés Barba, Kleine handen (Verschijnt in maart bij De Bezige Bij)

Nieuw werk van de Spaanse schrijver en dichter Andrés Barba (1975) is altijd iets om naar uit te kijken. In het verleden werd Barba door het invloedrijke literair tijdschrift Granta namelijk al verkozen tot een van de beste jonge Spaanse schrijvers en met zijn laatste roman Republiek van licht (2019) won Barba de Premio Herralde, misschien wel de belangrijkste literaire prijs voor Spaanstalige literatuur.

Begin volgend jaar verschijnt Kleine handen, waarvan de flaptekst meteen intrigeert: Haar vader stierf meteen, haar moeder pas in het ziekenhuis. Ze heeft geleerd om dit zonder emotie te zeggen, net zoals ze haar naam zegt (Marina), de naam van haar pop (ook Marina) en haar leeftijd (zeven). Haar ouders zijn omgekomen bij een auto-ongeluk en nu woont ze in een weeshuis met andere meisjes. Maar Marina is niet zoals de andere meisjes. Om van haar nieuwe omgeving een thuis te maken, introduceert ze een spel waarvan de gevolgen niet te overzien zijn.

De Nederlandse vertaling gebeurde door Jos Kochelkoren en Irene van de Mheen.

Jean Rhys, De wijde Sargassozee (Verschijnt in mei bij Orlando)

Is de heropleving van Jean Rhys (1890-1979) compleet? Nadat eerder haar gebundelde verhalen werden uitgegeven, verschijnt in mei ook een nieuwe editie van haar belangrijkste en bekendste roman De wijde Sargassozee.

Jean Rhys, die vaak vergeleken wordt met Virginia Woolf, was het pseudoniem van Ella Gwendolen Rees Williams, de dochter van een Creools-Schotse moeder en een arts uit Wales. Ze groeide op op Dominica, een eiland in de Caribische Zee. In 1927 debuteerde ze met de verhalenbundel The Left Bank and Other Stories. In 1966 publiceerde ze haar belangrijkste roman De wijde Sargassozee, een hervertelling van Charlotte Brontës Jane Eyre, die werd vertaald door W.A. Dorsman-Vos.

Het verhaal speelt zich af in het begin negentiende eeuw; de rijke creoolse erfgename Antoinette Cosway trouwt met de Engelse Mr. Rochester. Samen vertrekken ze van Dominica naar Engeland. Aanvankelijk gefascineerd door haar schoonheid en sensualiteit, voelt hij zich langzamerhand steeds meer gefrustreerd door haar ondoorgrondelijkheid. Antoinette raakt in het kille Engeland steeds meer geïsoleerd, en als het gerucht de ronde begint te doen dat er in haar familie krankzinnigheid voorkomt, wordt haar situatie steeds ondraaglijker.

Benieuwd naar het werk en leven van Jean Rhys? Lees dan ons uitgebreide portret dat we over Jean Rhys schreven.

Aravind Adiga, Gratie (Verschijnt in februari bij Nieuw Amsterdam in een vertaling van Thijs en Arjaan van Nimwegen)

Danny – oorspronkelijk Dhananjaya Rajaratnam – is gevlucht uit Sri Lanka en woont illegaal in Sydney, Australië. Hij verblijft in een voorraadkamer, werkt als schoonmaker, en is al drie jaar bezig een nieuwe identiteit voor zichzelf te creëren. Hij heeft zijn accent weggepoetst, hij heeft highlights in zijn haar en een vegan vriendin. Het normale leven ligt bijna binnen handbereik. Maar dan hoort hij dat een van zijn klanten is vermoord. Danny kende haar goed, en hij heeft een sterk vermoeden wie het gedaan heeft. Moet hij bekennen wat hij weet met het risico het land uitgezet te worden? Of moet hij zijn mond houden en rechtvaardigheid de rug toe keren? Terwijl de uren verstrijken, laat hij alles de revue passeren: het gewicht van zijn verleden, zijn toekomstdromen, en de onvoorspelbare, vaak absurde realiteit van een onzichtbaar leven zonder papieren. Danny moet diep in zijn geweten tasten om een antwoord te vinden. Heeft iemand zonder rechten wel verantwoordelijkheden?

Gratie is de nieuwe roman van de Indiase bestsellerauteur Aravind Adiga (1974) wiens debuutroman De witte tijger in 2008 meteen bekroond werd met de Man Booker Prize. In datzelfde jaar schreef hij ook nog Tussen de aanslagen (2008). De laatste vertaling die in het Nederlands verscheen, was De laatste man in de toren uit 2011. Nu is Adiga terug.

August Willemsen, Braziliaanse brieven (Verschijnt in mei bij De Arbeiderspers)

Nadat we vorig jaar ons portret over het werk en leven van August Willemsen hadden gepubliceerd, kregen we regelmatig de vraag wanneer zijn werk eindelijk weer in druk zou verschijnen. Wel, dat moment komt er binnenkort aan, want in mei verschijnt bij De Arbeiderspers zijn Braziliaanse brieven die eerder in het Privédomein is verschenen.

August Willemsen (1936-2007) was meestervertaler, die het werk van onsterfelijke Portugeestalige auteurs als Fernando Pessoa, João Guimarães Rosa en Graciliano Ramos ontsloot voor een Nederlands publiek; de auteur en vlijmscherpe essayist die een Braziliaanse ridderorde ontving en in 1983 onderscheiden werd met de Martinus Nijhoffprijs; maar ook de man die Max Pam ooit tegenkwam bij de slijter, de alcoholist die angstvallig een fles whisky achter zijn rug hield.

In Braziliaanse brieven worden de brieven van Willemsen gebundeld die hij schreef tussen 1967 en 1984, toen hij vier keer gedurende langere tijd in Brazilië verbleef. In brieven aan zijn vriend Paul Roelofsen, die op zichzelf vaak weer bestonden uit dagboekteksten, deed hij verslag van zijn ervaringen en belevenissen tijdens deze ‘studiereizen’ die hem dwars en overdwars door het land voerden, van São Paulo en Rio de Janeiro naar Bahia en Palmeira dos Índios. Als egodocument staat dit boek, ook door de superieure stijl van de schrijver, op eenzame hoogte in de Nederlandstalige letteren. Maar veel meer dan voor zichzelf en zijn zielenroerselen zet Willemsen de staaltjes van zijn meesterschap in om met een even onderkoelde als scherpe blik het dagelijks leven in Brazilië te beschrijven.

Junichiro Tanizaki, Stille sneeuwval (Verschijnt in mei bij LJ Veen Klassiek)

Nog een auteur waarover we vorig jaar een portret schreven en waarvan we verheugd zijn om te lezen dat zijn werk herdrukt wordt, is de Japanse auteur Junichiro Tanizaki. Zijn werk werd vertaald door Jacques Westerhoven, die in 2020 de Martinus Nijhoff vertaalprijs won voor zijn Murakamivertalingen.

Junichiro Tanizaki (1886-1965) schreef een twintigtal romans waaronder de moderne klassiekers De sleutel (1956) en Kruisende lijnen (1930). Samen met Soseki Natsume en Yasunari Kawabata is hij nog steeds een van de populairste literaire schrijvers in Japan. Een deel van zijn werk toont een tamelijk schokkende wereld van seksualiteit en destructieve erotische obsessies, andere werken tonen de subtiele dynamiek van het familieleven in de context van de snel veranderende Japanse samenleving aan het begin van de twintigste eeuw. In veel verhalen speelt de zoektocht naar een culturele identiteit waarbij “het Westen” en de “Japanse traditie” tegenover elkaar worden gezet.

Stille sneeuwval vertelt over de voorname familie Makioka, die moet toezien hoe geleidelijk aan haar sociale prestige teloorgaat. Dit wordt duidelijk in de moeizame pogingen van de familie om de derde van haar vier dochters aan een waardige echtgenoot te helpen. De deels tragische, deels komische pogingen hiertoe lijken allemaal gedoemd te stranden. Gaandeweg verliezen ze steeds meer hun grip op de buitenwereld. Stille sneeuwval is een van de sleutelwerken uit het oeuvre van Junichiro Tanizaki. De herdruk verschijnt in mei.

Laurent Binet, Beschaving (Verschijnt in maart bij Meulenhoff in een vertaling van Liesbeth van Nes)

De meest ambitieuze roman van het voorjaar is weggelegd voor de Franse schrijver Laurent Binet (1972), die je ongetwijfeld kent van zijn succesromans HhhH (2010) en De zevende functie van taal (2015). In zijn nieuwe roman Beschaving schetst Binet een alternatieve wereldgeschiedenis waarin Columbus Amerika niet ontdekt, de Inca’s Europa binnenvallen en Freydis, de dochter van Noorman Erik de Rode naar het zuiden vaart.

De rode draad doorheen het verhaal is de vraag onder welke voorwaarden de geschiedenis anders had kunnen lopen. De oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika, bijvoorbeeld, misten drie dingen om de conquistadores te kunnen weerstaan. Hadden ze het paard, het ijzer en de antistoffen tegen Europese ziektes gehad, dan zou de hele wereldgeschiedenis herschreven moeten worden.

In Beschavingen gaat Binet aan de haal met deze hypothese: de laatste Inca Atahualpa sterft niet door toedoen van de Spanjaarden maar zet voet aan land in het Europa van keizer Karel V. Wat komt hij daar tegen? De Spaanse inquisitie, de reformatie van Luther, het ontluikende kapitalisme, het wonder van de drukkunst, een met piraten bezaaide zee, een continent verscheurd door godsdiensttwisten en dynastieke oorlogen. Maar bovenal mensen die honger lijden en in opstand willen komen: Joden in Toledo, Moren in Granada, de geuzen in Nederland – voor Atahualpa zijn het allemaal mogelijke bondgenoten waardoor het omverwerpen van het regime uiteindelijk een fluitje van een cent is.

Binet speelt in Beschaving met de geschiedenis en zet de lezer aan het denken over hoe het met de wereld is gesteld; welke rol spelen intrige en toeval in wat wij doorgaans als vaststaand, als beschaafd, beschouwen?

Meer lijstjes en overzichten bekijken?

We publiceerden ook een overzicht met de leukste katten uit de literatuur. Als er één dier is dat de literaire pagina’s niet schuwt, maar zich er arrogant bovenop neervlijt en er parmantig doorheen wandelt, is het wel de kat. Japanse verhalen en katten zijn uiteraard onafscheidelijk, maar ook de Nederlandse literatuur zit er vol mee. In het overzicht onder andere aandacht voor de kat uit Kafka op het strand van Haruki Murakami en de duivelse kater uit De Meester en Margharita van Michail Boelgakov.

Naar aanleiding van het boekenweekthema ‘De moeder, de vrouw’ in 2019 maakten we een overzicht met interessante moederpersonages. In het overzicht onder andere het personage Marie uit Ik kom terug van Adriaan van Dis.

Eerder maakten we natuurlijk ook al overzichten met boeken waar we naar uitkijken om ze te mogen lezen. In ons vorige overzicht hebben we onder andere aandacht voor Julian Barnes (De man in de rode mantel
) en Jeroen Brouwers (Cliënt E. Busken). Over die laatste schreven we overigens ook al een uitgebreid portret.