Dit zijn de tien boeken die we deze zomer (2019) gaan lezen: van nieuw werk van Dimitri Verhulst tot De goddelijke komedie van Dante

Philip Blom, Een Italiaanse reis (Net verschenen bij De Bezige Bij in een vertaling van Wil Hansen)

De Duitse historicus en romanschrijver Philipp Blom (1970) is de afgelopen jaren bezig met het bijeen schrijven van een omvangrijk en imposant oeuvre. Na onder andere Alleen de wolken (2014), Wat op het spel staat (2017) en Bij storm aan zee (2018), verscheen afgelopen week alweer zijn zevende boek: Een Italiaanse reis, in een vertaling van Wil Hansen, die in 2019 de Europese literatuurprijs won voor zijn vertaling van Onder de Drachenwand van Anton Geiger.

Een Italiaanse reis is Blom’s persoonlijke zoektocht naar de herkomst van zijn viool, die ruim drie eeuwen nadat hij vervaardigd werd, in zijn handen terecht is gekomen. Blom probeert in het boek echter niet alleen de route die de viool heeft afgelegd in kaart te brengen, of de identiteit van zijn bouwer te achterhalen, het is meer dan dat een reis die driehonderd jaar geschiedenis in beeld brengt. Een geschiedenis van vakmanschap en arbeidsmigratie, van houtsoorten en de definitie van klank, en van Venetië als de hoofdstad van de achttiende-eeuwse muziek. Kortom: de zoektocht naar een onbekende vioolbouwer vertelt het verhaal van een heel tijdperk.

Amos Oz, Wat is een appel? (Verschijnt in september bij De Bezige Bij in een vertaling van Ruben Verhasselt)

Het nieuws sloeg bij velen in als een bom. Op 28 december 2018 werd bekend dat de Israëlische schrijver Amos Oz op 79-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van kanker. De enige troost is dat de wereldwijd vertaalde en veelvuldig bekroonde Oz ons een omvangrijk en veelzijdig oeuvre heeft nagelaten. Hij schreef achttien boeken, waaronder veel romans, novelles en essayistisch werk – waarin hij telkens rake observaties wist te schetsen van het moderne Israël.

Als een soort laatste eerbetoon aan Oz verschijnen er dit jaar daarom verschillende herdrukken van zijn bekendste werken, waaronder Zwarte doos (1987), Een vrouw kennen (1989) en Judas (2014). Net iets specialer is echter het verschijnen van Wat is een appel?, wat misschien wel het laatste nieuwe werk is dat we van Oz zullen lezen.

In Wat is een appel? – wat moet doorgaan als zijn autobiografie – voert Oz zes gesprekken met zijn redacteur over schrijven, liefde, schuld en andere gevoelens. Zonder schroom of pretentie vertelt hij openhartig over zijn leven, zijn jeugd, maar ook over zijn schrijverschap. ‘Neem een appel. Waar is een appel van gemaakt? Van water, aarde, zon, een appelboom en een beetje mest. Maar hij lijkt op niets daarvan. Zo is het ook met een verhaal, het is ongetwijfeld gemaakt van een totaal aan ontmoetingen, ervaringen en gesprekken.’

Jhumpa Lahiri, Waar ik nu ben (Verschijnt in augustus bij Atlas Contact in een vertaling van Manon Smits)

Jhumpa Lahiri (1967) is een uitzonderlijke schrijfster en debuteerde in het Engels met de verhalenbundel Een tijdelijk ongemak (1999) die meteen bekroond werd met de Pulitzerprijs. Daarna publiceerde de in Londen geboren Amerikaanse onder andere de veelbesproken romans De naamgenoot (2003) en Twee broers (2013). Sinds 2015 schrijft Lahiri echter niet meer in het Engels, maar wel in het Italiaans. Ze verhuisde naar Rome, maakte haar het Italiaans eigen en schreef daar in The New Yorker een uitgebreid essay over. ‘In het Italiaans’, zegt Lahiri, ‘ben ik een veel vrijere schrijver.’ Haar nieuwe roman, Waar ik nu ben, is dus vanuit het Italiaans vertaald door Manon Smits en is Lahiri’s eerste roman die ze in die taal schreef.

Waar ik nu ben vertelt het verhaal van een niet bij naam genoemde vrouw die door een niet bij naam genoemde Italiaanse stad loopt terwijl ze haar zelfgekozen eenzaamheid overpeinst. Ze voert haar dagelijkse bezigheden uit, en ondertussen observeert ze haar omgeving met behendigheid en elegantie. Ze ontmoet oude bekenden en ex-minnaars. Af en toe komt ze een vriend tegen op straat, de man van haar vriendin, en dan denkt ze bitterzoet, maar berustend, aan wat had kunnen zijn. Waar ik nu ben volgt deze soevereine vrouw door de seizoenen. Elk seizoen geeft ze meer prijs van wie ze is, waar ze vandaan is gekomen, waar ze echt naar verlangt. Ondertussen denkt ze na over wat je nou echt over iemand kunt weten – zelfs over jezelf.

Norman Maclean, Er stroomt een rivier doorheen (Verschijnt in augustus bij Van Oorschot in een vertaling van Dirk-Jan Arensman)

Of we over een trend kunnen spreken daargelaten: de afgelopen jaren verschenen er heel wat romans en verhalen in de traditie van Thoreau’s Walden (1849) en die ons dus terugbrachten naar de natuur, zich veelal afspeelden op afgelegen plekken en handelden rond de eenvoud van het leven. Het bekendste voorbeeld was de bestseller De acht bergen (2016) van Paolo Cognetti, waarin het hoofdpersonage Milaan verruilt voor het pittoreske bergdorpje Val d’Aosta. Iemand die echter veel eerder al verhalen schreef in deze traditie, was de Amerikaanse auteur Norman Maclean, die nu door Cognetti zelf weer van onder het stof wordt gehaald.

De verhalen van Norman Maclean handelen over het leven in de bosachtig natuur rond Missoula, Montana, waar hij opgroeide, en de houthakkerskampen en wachtposten van de United States Forest Service waar hij als adolescent mannenwerk deed: bosbouw en brandbestrijding. Maclean schrijft over hoe nauwgezet en liefdevol hij de werkzaamheden van boswachter en houthakker en het landschap ook schetst, het indringendst zijn de zielsportretten die uit deze verhalen oprijzen. Van de kunstenaar als jongeman. Van die onuitstaanbare collega, een fenomenaal houtzager, socialist en pooier-buiten-het-hoogseizoen, wiens sympathieke kanten Maclean je bijna met tegenzin ook toont. En bovenal, in de titelnovelle, van zijn vader, Presbyteriaans dominee en hoofd van een gezin waarin ‘geen duidelijke scheidslijn tussen religie en vliegvissen’ bestond, én zijn broer, krantenjournalist Paul. Een waar kunstenaar met de hengel was hij, maar ook iemand die zichzelf met drank, vrouwen en gokken steevast en steeds dieper in de nesten werkte.

Om nog een laatste keer terug te komen op Cognetti: Er stroomt een rivier doorheen bevat een begeleidend essay van de Italiaanse doorbraakauteur.

Margaret Atwood, De testamenten (Verschijnt in september bij Prometheus)

Op 10 september 2019, bijna 35 jaar na de verschijning van Margaret Atwoods monstersucces Het verhaal van de dienstmaagd, vindt de wereldwijde publicatie plaats van het langverwachte vervolg: De testamenten. Het boek speelt zich af vijftien jaar na Vanfreds laatste optreden en wordt verteld door drie vrouwelijke personages. Meer is er voorlopig nog niet over de inhoud van het boek te vinden, maar het wordt ongetwijfeld een sleutelwerk in het oeuvre van Atwood. De vertaling naar het Nederlands gebeurde door Lidwien Biekmann en Tjadine Stheeman.

Margaret Atwood (1939) debuteerde in 1961 met een dichtbundel, Double Persephone, waarna de ene na de andere publicatie volgde. Tot op heden schreef Atwood maar liefst zestien romans, acht kinderboeken, zeventien dichtbundels en misschien nog wel meer werken van non-fictie en kortverhalen. In haar boeken spelen seksevraagstukken en de relatie van vrouwen met elkaar en tegenover mannen veelal een prominente rol. Ook schrijft Atwood regelmatig over onder andere de identiteit van Canada, de relaties tussen Canada en de Verenigde Staten en Europa, mensenrechten en milieuvraagstukken. Ze werd wereldberoemd met Het verhaal van de dienstmaagd (1985) dat in 2017 verfilmd werd in de iedereen wel bekende serie met Elisabeth Moss in de hoofdrol.

Koen Peeters, Kamer in Oostende (Verschijnt in juni bij De Bezige Bij)

In Kamer in Oostende, de langverwachte nieuwe roman van Koen Peeters, vertelt een schrijver over zijn jarenlange vriendschap met een schilder. Telkens ontmoeten ze elkaar in Oostende, waar ze allebei ooit de liefde van hun leven gevonden hebben. Ze lopen rond in de Stad aan Zee met haar roekeloze talent voor toerisme, fameuze kunstenaars en het zilveren Noordzeelicht. Ze spreken af in hotels, flaneren, dwalen tussen de Oostendenaars. Ze vertoeven in het gezelschap van vissers, Congolezen, tragische architecten, Snoek en Claus, Spilliaert en Ensor. En vrouwen. De schrijver en de schilder zijn nieuwsgierig, soms opdringerig, nooit onbeschoft. Ze ontwikkelen een ironische onderzoeksmethode, het perspectivisme, op zoek naar de Onvoltooid Oostendse Tijd. Niets blijkt dan nog toevallig. In hun ontmoetingen ontdekken ze hoe ze op zeldzame, kostbare, melancholische momenten door elkaars ogen kunnen kijken. Zelfs diep terug in de tijd.

Benjamin Moser, Sontag (Verschijnt in september bij De Arbeiderspers)

Nadat hij eerder een biografie schreef over Clarice Lispector, schreef Benjamin Moser (1976) opnieuw een lijvige biografie over een sterke vrouw: Susan Sontag, de even onbegrepen als gelauwerde schrijfster en filosofe. Zes jaar nadat het boek werd aangekondigd, ligt de biografie in september eindelijk in de boekhandel.

Susan Sontag (1933-2004) is een van de grootste denkers van de laatste honderd jaar en schreef diverse romans, films en dagboeken. Ze verwierf een grote bekendheid met haar essays over onder andere kunst, porno, politiek, homoseksualiteit, feminisme, fascisme en communisme. Iets waar Sontag zich overigens niet altijd even geliefd mee maakte: zo schreef ze na de aanslagen op 11 september in Amerika dat de aanslagen een gevolg waren van Amerikaanse buitenlandse politiek en was ze ontzettend kritisch naar de regering van George W. Bush. Sontag viel verder op door haar genadeloze kritiek op het naoorlogse fotowerk van Leni Riefenstahl. In een van haar essays vergeleek zij Riefensthals aanpak met het schoonheidsideaal van de nazi-ideologie. In totaal schreef Sontag 17 boeken die vertaald werden in 32 talen.

Het is de eerste grote biografie die over het werk en leven van Sontag verschijnt. Bovendien is het een biografie die de stempel ‘baanbrekend’ nu al verdient. Afgelopen maand kwam al naar buiten dat Moser er tijdens het maken van deze biografie achter was gekomen dat Sontag en dus niet haar echtgenoot Philip Rieff het beroemde boek Freud: The Mind of the Moralist schreef.

Genki Kawamura, Als katten van de wereld verdwijnen (Verschijnt in augustus bij Meulenhoff in een vertaling van Luk Van Haute)

Aan het lijstje met boeken waar katten een hoofdrol spelen, kan binnenkort weer een extra boek aan toegevoegd worden. Deze zomer verschijnt namelijk de nieuwe Japanse literaire sensatie in vertaling: Als katten van de wereld verdwijnen van Genki Kawamura.

In Als katten van de wereld verdwijnen zijn de dagen van de verteller geteld. Hij is vervreemd van zijn familie, alleenstaand en heeft alleen zijn kat Cabbage als gezelschap. Een bezoek aan de dokter zet zijn leven op zijn kop: hij blijkt ernstig ziek te zijn en mag blij zijn als hij het einde van de week nog haalt. Maar voordat hij kan beginnen met het uitvoeren van zijn bucketlist, krijgt hij een bijzonder aanbod: in ruil voor het laten verdwijnen van één ding uit de wereld, kan hij steeds een extra dag te leven krijgen. En zo begint een wel heel opmerkelijke week.

De vertaling van dit kattenverhaal gebeurde door Luk Van Haute. Hij was eveneens de vertaler van De Poort dat we met Karakters uitgaven. Je kan op ons platform terecht voor een essay van zijn hand over De poort en voor een uitgebreid portret van de schrijver, Soseki Natsume.

Dimitri Verhulst, De pruimenpluk (Verschijnt in juni bij Pluim)

Dimitri Verhulst (1972) is misschien wel de meest tot de verbeelding sprekende Belgische auteur van de laatste twintig jaar. Met De helaasheid der dingen (2006) schreef hij een klassieker, met Godverdomse dagen op een godverdomse bol (2010) won hij de Libris Literatuurprijs en drie jaar geleden stuntte Verhulst nog met Spoo Pee Doo (2016) dat grotendeels gratis verspreid werd en meteen in meerdere talen verscheen.

In De pruimenpluk woont Mattis afgelegen aan een meer, waar hij zijn potentie naar beneden drinkt. Mattis is een donker denker met een tanend geloof in zowat alles, dus zeker ook in de liefde. Soms, echter, twijfelt hij aan zijn kwaliteiten als eenzaat en misantroop, en overweegt hij een leven in een stad vol heerlijke drukte om niets. Maar wanneer een weduwe opeens vergeten gevoelens weer in hem aanwakkert, verlegt hij zijn ambities.

Dante Alighieri, De goddelijke komedie (Verschijnt in juni bij Athenaeum in een vertaling van Frans van Dooren)

Kort maar krachtig: De goddelijke komedie, het magnus opus van de Florentijnse dichter Dante, is een van de oerboeken uit de wereldliteratuur en hoort in iedere boekenkast te staan. In dit mythische epos beschrijft Dante zijn imaginaire reis door de drie rijken van het hiernamaals: de hel, de louteringsberg en de hemel. Hij is zowel auctor (auteur) als actor (acteur) in zijn eigen gedicht, dat lange tijd Il Dante genoemd werd. De uitgave die nu bij Athenaeum verschijnt, wordt verder voorzien van een nawoord van Marcel Möring. De vertaling die werd gebruikt is van de hand van Frans van Dooren, die in 1991 de Martinus Nijhoff-prijs won voor zijn vertalingen van Italiaanse klassieken. Geïnteresseerd in Dante? Pak dan zeker het portret waarin we uitvoerig in gaan op zijn werk en leven er eens bij.

Meer lijstjes en overzichten bekijken?

We publiceerden ook een lijst met de vijf boeken van auteurs met een Berberachtergrond die je volgens Asis Aynan – samensteller van de Berberbibliotheek – gelezen moet hebben. De Berberbiliotheek is een initiatief van schrijver Asis Aynan en vertaalster Hester Tollenaar en bestaat uit een tiental nog niet in het Nederlands verschenen klassiekers van auteurs met een Berberachtergrond. Naar aanleiding van het verschijnen van het sluitstuk van de reeks, de dichtbundel Vallende tijd, vroegen we Asis Aynan welke boeken we na het doorspitten van de Berberbibliotheek we zeker moeten (her)lezen.

Naar aanleiding van het boekenweekthema ‘De moeder, de vrouw’ in 2019 maakten we een overzicht met interessante moederpersonages. In het overzicht onder andere het personage Marie uit Ik kom terug van Adriaan van Dis.

Eerder maakten we natuurlijk ook al overzichten met boeken waar we naar uitkijken om ze te mogen lezen. Snuister bijvoorbeeld eens door het overzicht van boeken waar we naar uitkeken in het voorjaar van 2019, waarin met onder anderen Alessandro Baricco en Sally Rooney aan bod komen.