Dit zijn de boeken waar we dit voorjaar (2019) naar uitkijken: van nieuw werk van Alessandro Baricco tot de langverwachte roman van Niña Weijers

Niña Weijers, Kamers, antikamers (Verschijnt in mei bij Atlas Contact)

Vijf jaar na het verschijnen van Niña Weijers’ debuut De consequenties, waarvoor ze onder andere de Opzij Literatuurprijs ontving, verschijnt eind mei eindelijk haar tweede roman: Kamers, antikamers.

Kamers, antikamers gaat over een vrouw die op de bovenste verdieping van een laat negentiende-eeuws pand aan een stadspark woont. Ooit woonde hier een kunstschilder die stadsgezichten maakte en artistieke vrienden ontving in zijn atelier. Nu is het de bedoeling dat de vrouw er een paar jaar in vrijheid kan schrijven.

Kamers, antikamers is een roman over de poreuze grenzen tussen het herinnerde, het verzonnen en het mogelijke. Over de manieren waarop heden en verleden steeds de chronologie verstoren, en de weigering van het leven zich te laten omvormen tot een verhaal.

Het wordt ongetwijfeld een van de meest besproken boeken van dit voorjaar. Nu rest alleen de vraag of het boek de torenhoge verwachtingen kan inlossen en of het de successen van De consequenties kan evenaren.

Siri Husvedt, Herinneringen aan de toekomst (Veschijnt in maart bij De Bezige Bij in een vertaling van Jeske van der Velden en Caroline Meijer)

De biografieën die geschreven worden over Siri Husvedt (Minnesota, 1955) beginnen doorgaans met de vermelding dat ze de partner is van Paul Auster, met wie ze sinds 1982 getrouwd is. In plaats daarvan zouden deze biografieën beter kunnen beginnen met vertellen dat ze de auteur is van talloos veel essays, een dichtbundel en zes romans, waaronder de neoklassieker Wat me lief was (2003). Of dus de auteur van Herinneringen aan de toekomst, haar zevende roman.

In het boek staat S.H. (de initialen zijn verder vrij in te vullen) centraal, die als jonge vrouw van Minnesota verhuist naar New York. In haar nieuwe woning hoort ze door de dunne muren heen de bizarre en dreigende monologen van haar buurvrouw Lucy Brite. Ze schrijft alles op in een schrift, samen met de schetsen van een roman en al haar andere belevingen in de miljoenenstad.

Veertig jaar later is S.H. een bekende schrijver en ze vindt tijdens het verhuizen van haar bejaarde moeder de oude en vergeten notities terug. Geïntrigeerd besluit ze haar eigen herinneringen af te zetten tegen hetgeen ze ooit schreef. Op geheel eigen wijze creëert ze een dialoog met haar jongere zelf door de decennia heen, en doet ze de periode herleven waarin haar obsessie voor de mysterieuze Lucy Brite haar bestaan volkomen beheerste.

Max Porter, Lanny (Verschijnt in maart bij De Bezige Bij in een vertaling van Saskia van der Lingen)

Nog een auteur die op het punt staat een tweede roman te publiceren nadat zijn debuut de grootste successen behaalde, is de Britse auteur Max Porter. Zijn debuutroman Verdriet is een ding met veren ontving de Europese Literatuurprijs, verscheen in maar liefst 29 landen en ging als zoete broodjes over de toonbank. De Europese Literatuurprijs schenkt ook aandacht aan de vertaling van het werk, die voor Verdriet is een ding met veren werd gemaakt door Saskia van der Lingen. Ook Lanny werd door haar vertaald.

Dit voorjaar verschijnt nu Lanny, dat zich afspeelt in een dorpje even buiten Londen en dat niet veel verschilt van andere dorpjes. Het alledaagse bestaan is een mengeling van huiselijkheid en fantasie. Het dorp behoort toe aan de mensen die er nu wonen en aan de mensen die er de afgelopen eeuwen hebben gewoond. Het is onderdeel van het mysterieuze verleden van Engeland én van het verwarrende heden. Het dorp is vooral ook van Dode Papa Scheurwortel, die altijd luistert en observeert. Hij observeert Pete, de excentrieke kunstenaar. En hij luistert naar Peggy, die bij haar hek staat te roddelen over de families die net naar het dorp zijn verhuisd. Dode Papa Scheurwortel hoort het allemaal aan terwijl hij op zoek is naar zijn favoriet. Hij zoekt die bijzondere jongen. Hij zoekt Lanny.

Anna Burns, Melkboer (Verschijnt eind februari bij Prometheus in een vertaling van Roland Fagel en N.N. Lohmann)

Niemand had het zien aankomen, maar het gebeurde toch. Als outsider won Anne Burns met Melkboer afgelopen jaar plotsklaps de Man Booker Prize en liet ze onder anderen Richard Powers, Rachel Kushner en Daisy Johnson achter zich. Dat niemand het zag aankomen, bleek uit het nieuws dat uitgeverij Prometheus kort daarna de wereld instuurde: de uitgeverij had na een felle strijd Burns geacquireerd. Goed nieuws dus, want mocht Burns de Man Booker Prize niet gewonnen hebben, dan had het wellicht nog een hele tijd geduurd vooraleer er een Nederlandse vertaling beschikbaar was.

Melkboer vertelt een verhaal dat overal en nergens zou kunnen plaatsvinden en gaat over nalatigheid met ongekende consequenties en niet-genomen beslissingen die tot veroordeling en straf leiden. We volgen Middelste Zus, die druk bezig is haar bijna-vriendje voor haar moeder verborgen te houden, terwijl iedereen in het duister tast over haar ontmoeting met Melkboer – een gebeurtenis waar zij zelf ook geen grip op weet te krijgen. Maar dan komt haar schoonbroer erachter, en spoort hij haar zus aan om haar moeder op Middelste Zus af te sturen. Plots wordt zij ‘interessant’ – het laatste wat ze wilde. Want interessant worden betekent opgemerkt worden en opgemerkt worden is gevaarlijk.

Alessandro Baricco, The Game (Verschijnt in mei bij De Bezige Bij in een vertaling van Manon Smits)

Alessandro Baricco (Turijn, 1985) staat geboekstaafd als een van de belangrijkste hedendaagse Italiaanse auteurs dankzij of omwille van romans als Mr. Gwyn (2011), Driemaal bij dageraad (2012) en Zijde (1996). Maar ook vanwege zijn theaterteksten en zijn oorspronkelijk in 2006 verschenen essay De barbaren, waarin Baricco schrijft over de geleidelijke teloorgang van ons cultuurbesef. Het boek deed heel wat stof opwaaien en schreeuwde al enkele jaren om een opvolger. The Game is die opvolger en focust op de digitale revolutie. Alles werken van Baricco die bij de Bezige Bij verschenen werden veraald door Manon Smits.

De digitale revolutie heeft namelijk onze manier van denken en leven voorgoed veranderd, op een manier die vergelijkbaar is met eerdere, cruciale transformaties in onze geschiedenis, zoals de verlichting, de romantiek en de renaissance. Maar, vraagt Baricco zich af, lopen we niet het risico om onze menselijkheid te verliezen in dit digitale tijdperk? En waar en wanneer begon het digitale tijdperk en waarheen leidt het ons? In mei komen we het allemaal te weten.

Abdelkader Benali, De weekendmiljonair (Verschijnt in april bij De Arbeiderspers)

Wanneer we Abdelkader Benali in november tijdens Crossing Border interviewden over dromen (Benali maakte tijdens het festival onderdeel uit van een interview met José Eduardo Agualusa over dromen, red.) kon hij het niet laten ook veel over zijn aankomende roman, De weekendmiljonair, te praten. Zijn hele volgende roman handelt namelijk over het onderwerp.

Toen we hem vervolgens vroegen of hij wat meer over de inhoud van de roman kon loslaten, antwoordde hij: ‘Het gaat over een man die heel ziek is; hij bezwijkt eigenlijk onder zijn ziekte en heeft een behandeling nodig. Zijn vader brengt hem naar het ziekenhuis en in die autorit begint de man te dromen. Hij heeft allerlei dromen waarin hij vrede sluit met zijn vader, met zijn moeder, met de hulpverlener, allerlei sleutelfiguren uit de roman. Maar dat doet hij in zijn droom, niet in het echt.’ Het volledige interview met Benali kan je hier (terug)lezen.

John Boyne, Een ladder naar de hemel (Verschijnt in april bij Meulenhoff in een vertaling van Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre)

Hoe kan het dat een schrijver die zoveel in zijn mars heeft, in meer dan 50 talen is uitgegeven, zo onbekend is onder het grote publiek? En dat terwijl bijna iedereen zijn bekendste werk kent. Dit najaar schreven we al een portret over John Boyne, die volgens ons meer is dan de schrijver van De jongen in de gestreepte pyjama. Daarom zetten we met veel plezier Boynes nieuwe roman, Een ladder naar de hemel, in dit overzicht met boeken waar we naar uitkijken om ze te lezen.

Een ladder naar de hemel is een psychologisch kat-en-muisspel en gaat over de aspirerende schrijver Maurice Swift die van mening is dat overal verhalen te vinden zijn, als je maar goed genoeg zoekt. Maar net vanwege een gebrek aan verhalen en inspiratie, kent zijn schrijversdroom vooralsnog geen succes. Tot Swift in een Berlijns hotel de bestsellerauteur Erich Ackermann ontmoet, wiens verhaal hem de gelegenheid geeft zichzelf in de wereld van de literatuur te lanceren. Erich is namelijk eenzaam, heeft een verhaal te vertellen en vindt in Maurice een gretig luisterend oor. De charme en attenties van Maurice maken Erich echter blind voor de waarheid: hij had zijn verhaal beter voor zichzelf kunnen houden.

Benieuwd naar het werk en het leven van John Boyne? Lees dan ons uitgebreide portret of ons interview met vertaler Jan Pieter van der Sterre.

Michel Houellebecq, Serotonine (Verschijnt 21 maart bij De Arbeiderspers in een vertaling van Martin de Haan)

Dit voorjaar verschijnt de nieuwe, zevende roman van Frankrijks bekendste schrijver Michel Houellebecq, bekend van onder andere Elementaire deeltjes (1998) en meer recent Onderworpen (2015). Serotonine, dat deze week in een eerste oplage van 320.000 exemplaren verscheen in Frankrijk, gaat over een landbouwkundige die op het platteland het trieste lot van de Franse boer ontmoet waarna het gaandeweg tot een opstand komt.

Vanwege de thematiek – de vergelijking met de gilets jaunes is snel gemaakt – bestempelen veel media, waaronder de VRT, het boek al als visionair. Of het boek werkelijk visionair is, is nog maar de vraag. Het neemt echter niet weg dat Serotine, net als alle andere romans van Houllebecq, weer in een recordtempo uitgegroeid is tot een internationale literaire gebeurtenis van formaat.

Serotonine verschijnt in een vertaling van Martin de Haan, ondertussen de vaste vertaler van Michel Houellebecq. De Haan maakte ook vertalingen van Diderot, Zola, Choderlos de Laclos en andere grote namen uit de Franse letteren.

Sally Rooney, Normale mensen (Verschijnt in februari bij Ambo|Anthos in een vertaling van Gerda Baardman)

Normale mensen is de opvolger van Sally Rooney’s veelgeprezen en -gelezen debuutroman Gesprekken met vrienden (2017), dat vergeleken werd met het werk van onder andere Sylvia Plath en Bret Easton Ellis, en haar in een klap een van grote beloften van de literatuur maakte. En dat is te merken, want nog voor het verschijnen van Normale mensen heeft de BBC al de rechten voor een verfilming gekocht, waarvoor Rooney nu zelf het script aan het schrijven is.

In Normale mensen vertelt Rooney (1991) de liefdesgeschiedenis van Marianne en Connell. Beiden groeien op in hetzelfde stadje in landelijk Ierland, waar hun verschillende werelden nauwelijks overlappen. Ze ontmoeten elkaar alleen wanneer de moeder van Connell het huis van Marianne schoonmaakt. Als ze beiden naar het prestigieuze Trinity College in Dublin gaan, blijkt op die universiteit dat zich door de jaren heen een diepe band heeft gevormd. Normale mensen is een verhaal over de invloed die geliefden op elkaars leven hebben, en het groeiende besef daarvan naarmate de jaren verstrijken.

Normale mensen in de vertaling van Gerda Baardman kwam in 2020 op de longlist van de Europese Literatuurprijs.

Helena Janeczek, Het meisje met de Leica (Verschijnt in maart bij De Bezige Bij in een vertaling van Els van der Pluijm)

Hoe kan een winnaar van de Premio Strega, de belangrijkste Italiaanse literatuurprijs, ontbreken in dit overzicht? En al helemaal wanneer het de winnaar van dit jaar betreft, de historische roman Het meisje met de Leica van Helena Janeczek, dat een van de mooiste verhalen uit de geschiedenis vertelt.

Het meisje met de Leica gaat namelijk over het waargebeurde verhaal van de eerste vrouwelijke oorlogsfotografe: Gerda Taro, de vrouw die samen met Endre Friedmann fotografeerde onder de schuilnaam Robert Capa. Aan de hand van haar foto’s schetst Janeczek nu het leven van Taro en haar nimmer aflatende strijd tegen het fascisme. Zo verspreidt ze in 1933 antinazipropaganda in haar woonplaats Leipzig, wordt opgepakt, maar weet te vluchten naar Parijs. Daar ontmoet ze fotograaf Endre Friedmann. Hij wordt hopeloos verliefd, en leert haar zijn Leica-camera te gebruiken. Ze besluiten om hun foto’s te publiceren onder de schuilnaam Robert Capa.

Staat je verlanglijst nog niet vol?

Dit voorjaar verschijnt ook de nieuwe roman van de IJslandse auteur Jon Kalman Stefansson, wordt Milan Kundera negentig jaar en wordt ter gelegenheid daarvan een deel van zijn oeuvre opnieuw uitgegeven, komt Hanna Bervoets met een nieuwe roman, evenals Saskia De Coster met wie we afgelopen najaar al in gesprek gingen.

We maakten eerder ook al een vooruitzicht met boeken die we graag wilden lezen. In ons vorige overzicht keken we bijvoorbeeld uit naar Haruki Murakami, de briefwisselingen tussen Joseph Roth en Stefan Zweig en de heruitgaven van J.D. Salinger.

Wanneer je aan Zuid-Afrikaanse literatuur denkt, kom je al snel uit bij de naam van J.M. Coetzee. Twee andere auteurs die misschien een belletje doen rinkelen, zijn André Brink en Nadine Gordimer. Maar welke Zuid-Afrikaanse auteurs en romans zijn daarnaast ook het ontdekken en lezen waard? En als je één boek uit het oeuvre van J.M. Coetzee wil lezen, welk boek lees je dan het best? We vroegen het aan Lien Botha, van wie haar debuutroman Wonderboom in het Nederlands verscheen.