Dit zijn de boeken die we deze zomer zeker gaan lezen: van de heruitgaven van Vladimir Nabokov tot nieuw werk van Édouard Louis

De novellen Baron Bagge en Mona Lisa van de vergeten Oostenrijkse schrijver Alexander Lernet-Holenia (Verschijnt in juli bij Van Oorschot)

Het blijft een mysterie waarom Alexander Lernet-Holenia (1882-1957) geen klinkende naam is binnen de wereldliteratuur. Het oeuvre van Lernet-Holenia doet namelijk niet onder voor dat van zijn tijd- en landgenoten Joseph Roth en Stefan Zweig, met wie hij nota bene een toneelstuk heeft geschreven in 1928. Dat moet ook Martin Michael Driessen hebben gedacht, die nu twee van zijn novellen naar het Nederlands heeft vertaald.

In Baron Bagge – een novelle die Jorge Luis Borges graag cadeau deed aan zijn vrienden – ontstaat op een receptie in Wenen ergens in de jaren dertig van de twintigste eeuw een geschil tussen baron Bagge en een jongeman die hem beschuldigt van betrokkenheid bij de zelfmoord van zijn zus. Het conflict wordt in der minne geschikt, maar Bagge voelt zich genoodzaakt opheldering te verschaffen en begint een geschiedenis te verhalen die de andere aanwezigen zeer geboeid houdt en terugvoert naar de dagen van het Oostenrijks-Hongaarse rijk.

De andere novelle, Mona Lisa, behandelt dan weer een van de steeds terugkerende thema’s in het oeuvre van Lernet-Holenia: de liefde voor de ideale vrouw, de gedroomde levensgezellin, des te begeerlijker omdat ze helaas dood en dus onbereikbaar is.

Alexander Lernet-Holenia was een aristocraat die in beide wereldoorlogen aan het front heeft gevochten. Hij debuteerde als dichter en werd een protegé van Rainer Maria Rilke. Daarna legde hij zich toe op het schrijven van novellen en romans. Zijn werk werd bekroond met onder andere de Goethe Prize en de Grand Austrian State Prize.

De langverwachte heruitgaven van Vladimir Nabokov (Verschijnen bij De Bezige Bij in augustus)

Hoe kan het dat het werk van een van de grootste schrijvers uit de literatuurgeschiedenis, op uitzondering van zijn allerbekendste Lolita en zijn gebundelde gedichten, bijna een decennium niet in de boekhandel te vinden was? We hebben er vele uren over zitten piekeren, maar gelukkig hoeven we binnenkort niet meer op zoek naar een antwoord, want er zijn heruitgaven van het werk van Vladimir Nabokov op komst.

Vladimir Nabokov (1899-1977) is een van de grootste Russische schrijvers uit de literatuurgeschiedenis. Op middelbare leeftijd werd hij Amerikaans staatsburger en ging hij naast het Russisch ook in het Engels schrijven. Zijn werk werd beïnvloed door schrijvers als Gustave Flaubert, Marcel Proust en James Joyce. Samen met Jorge Luis Borges en Lev Tolstoj wordt hij het meest genoemd als een schrijver die de Nobelprijs had moeten krijgen, omdat hun werk de prijs overstijgt.

In augustus verschijnt een nieuwe uitgave van de moderne klassieker Bleek vuur, volgens velen de beste roman van Nabokov. Hierin wordt door het teruggetrokken genie John Shade het gedicht ‘Bleek vuur’, dat 999 regels telt, geschreven en van commentaar voorzien door diens mogelijk krankzinnige buurman Charles Kinbote.

Ook verschijnt de autobiografie die Nabokov schreef over de eerste eenenveertig jaar van zijn leven: Geheugen, spreek. Hij beschrijft zijn herinneringen aan zijn comfortabele, aristocratische jeugd in Rusland tot de exileren in Europa en de uiteindelijke vlucht naar Amerika.

Uiteraard wordt ook Lolita in een nieuw jasje gestoken. Vanaf het moment van publicatie in 1955 is het boek vrijwel nooit uit druk geweest. Lolita vertelt het controversiële verhaal over de liefde van het hoofdpersonage voor een jong meisje, dat nu eens lief en gewillig is en dan weer nors en weerbarstig.

Verder kunnen we alleen maar hopen dat er de komende maanden en jaren meer heruitgaven van zijn werk gaan verschijnen, zoals Pnin, Ada, Harlekinade en Het oog.

De nieuwe roman Strijd en metamorfose van een vrouw van de punkster van de letteren Édouard Louis (Verschijnt in juni bij De Bezige Bij)

Édouard Louis is meer dan de volgende jonge schrijver die mag aansluiten in het rijtje met de literaire beloften van zijn tijd. Je zou de Franse schrijver, die geboren werd in 1992, gerust de punkster van de letteren kunnen noemen; een enfant terrible wiens romans je continu uitdagen en op het einde van de rit sprakeloos achterlaten.

Édouard Louis publiceerde zijn debuutroman Weg met Eddy Bellegueule, een roman over zijn jeugd in een noord-Frans arbeidersmilieu waar geen plek was voor zijn homoseksualiteit, in 2014 op amper tweeëntwintigjarige leeftijd. Daarna volgden Geschiedenis van geweld en Ze hebben mijn vader vermoord, een aanklacht tegen de Franse staat en tegelijkertijd een liefdesbetuiging van een zoon aan zijn afgetakelde vader, en waarover we met Louis uitgebreid in gesprek gingen.

Nu zet Louis met Strijd en metamorfose van een vrouw zijn moeder in de spotlights. Haar hele leven is zijn moeder het slachtoffer geweest van het geweld van mannen. Op haar negentiende heeft ze twee kinderen, geen opleiding en een man die ze haat. Hij komt elke nacht dronken thuis en valt haar steeds vaker aan. Ze vecht altijd terug, en na een paar jaar verlaat ze hem. Ze wordt verliefd op een nieuwe man, en een jaar later krijgen ze samen een zoon, jawel, Édouard Louis. Heel even zijn ze gelukkig. Maar dan mag ze van haar nieuwe man niet meer werken en geen make-up dragen, want dat is voor ‘sletten’. Ook hij komt steeds later thuis.

Louis groeit op met het idee dat zijn moeder alles heeft opgegeven. Ze is nog jong, maar ze lijkt wel een schaduw. Hij droomt van een andere moeder. Een moeder die lacht, die straalt. Hij loopt weg van huis en gaat studeren in Parijs. De afstand tussen moeder en zoon wordt steeds groter, ze spreken elkaar niet meer. Dan, midden in een nacht, belt ze haar zoon. Ze vertelt hem dat ze haar man heeft verlaten, en een baan en een eigen appartement heeft gevonden. Als Louis haar daarna in Parijs ontmoet herkent hij haar nauwelijks: ze maakt grapjes, ze lacht. Daarmee is Strijd en metamorfose van een vrouw het verhaal geworden van haar bevrijding, maar tegelijkertijd die van veel andere vrouwen.

Wereldvisie en andere verhalen van John Cheever samengesteld door Julian Barnes (Verschijnt in september bij Atlas Contact)

Als je zoekt naar de grootmeesters van het kortverhaal, kom je naast namen als Anton Tsjechov, Katherine Mansfield, F. Scott Fitzgerald, Isaac Babel en Raymond Carver, ook altijd terecht bij John Cheever. Dat is niet geheel verwonderlijk, want de Amerikaanse schrijver wijdde er bijna zijn volledige carrière aan. Zijn eerste kortverhaal publiceerde hij op amper achttienjarige leeftijd in The New Republic, waarna Cheever nooit meer is gestopt met ze te schrijven. Voor zijn verzamelde verhalen, die een goede veertig jaar na zijn debuutverhaal verschenen, ontving Cheever de Pulitzerprijs en de National Book Critics Circle Award.

Wereldvisie en andere verhalen is een nieuwe samenstelling uit de gigantische berg verhalen die John Cheever heeft geschreven, samengesteld door niemand minder dan Julian Barnes. Het omvat iconische verhalen als ‘De zwemmer’ en ‘De trein van vijf uur achtenveertig’, maar ook vijf verhalen die nooit eerder naar het Nederlands zijn vertaald.

Over Julian Barnes gesproken: van de Britse schrijver van onder andere Alsof het voorbij is en Hoogteverschillen verschijnen vrijwel tegelijkertijd zijn eigen verzamelde verhalen. Die bestaan uit de verhalenbundels Over het kanaal, Polsslag, De citroentafel en één nagekomen los verhaal dat nog nooit werd gepubliceerd.

Het vierde deel uit de Lupin-serie Het dubbelleven van Arsène Lupin 813 #1 van Maurice Leblanc (Verschijnt bij Oevers in juni)

Wie had gedacht dat de klassieke detectives van Maurice Leblanc over Arsène Lupin zoveel jaar na dato opnieuw zo populair zouden zijn? Sinds de lancering van de populaire Netflixserie Lupin, die de boeken van Leblanc als basis gebruiken om een modern verhaal te vertellen, worden de boeken over Lupin opnieuw als zoete broodjes verkocht. Het gaat zelfs zo hard – er zijn intussen meer dan twintigduizend exemplaren verkocht – dat de uitgeverij achter de heruitgaven van de boeken er het nationale nieuws mee heeft gehaald.

Als de serie zo populair blijft – het tweede seizoen is in aantocht – kunnen we misschien wel beginnen dromen dat het volledige oeuvre van Maurice Leblanc weer in de boekhandel zal liggen. Nu zijn we in ieder geval toe aan de vierde heruitgave: het eerste deel van Het dubbelleven van Arsène Lupin 813. In deze roman wordt Arsène Lupin onterecht beschuldigd van de moord op Rudolf Kesselbach. Lupin leidt daarom het politieonderzoek om zichzelf te zuiveren door de echte moordenaar te vinden van Kesselbach. Welke mysterieuze onderneming bracht deze buitengewoon rijke Zuid-Afrikaanse diamantkoning naar Parijs? Wat betekent het nummer 813 op een doos die hij in zijn bezit heeft? En wie is die mysterieuze baron Altenheim?

Het tweede deel van Het dubbelleven van Arsène Lupin 813 verschijnt in november. Daarin bevindt Arsène Lupin zichzelf opgesloten in de gevangenis terug. Vanuit cel 14 moet hij een van de moeilijkste gevechten leiden die hij heeft moeten leveren. Bijna geheel afgesloten van contact met de buitenwereld moet hij zichzelf vrijwaren van de moorden waarvan hij wordt beschuldigd.

Droomnovelle en andere verhalen van Arthur Schnitzler (Verschijnt in juni bij LJ Veen Klassiek)

Het werk van de Oostenrijkse schrijver Arthur Schnitzler (1862-1931) zit opnieuw in de lift. Nadat eerder zijn roman De jonge weduwe opnieuw verscheen, is het nu tijd voor een heruitgave van zijn beroemde Droomnovelle aan de beurt. Dat is niet verwonderlijk, want als portrettist van de Weense samenleving ten tijde van het fin de siècle is Schnitzler vrijwel onovertroffen. Schnitzler wordt geprezen voor zijn psychologische inzicht waarmee hij karakters en tijdgeest ontleedde. Zijn personages worden inwendig verscheurd door eergevoel, jaloezie, erotische verlangens en onzekerheid. Herinneringen, dromen en hallucinaties bepalen de leefwereld van Schnitzlers personages, niet de schijnbaar objectieve werkelijkheid.

In Droomnovelle en andere verhalen worden de belangrijkste verhalen uit zijn oeuvre gebundeld. Het omvat verhalen als ‘Juffrouw Else’ en ‘Luitenant Gustl’, waarin Schnitzler als een van de eersten de innerlijke monoloog toepast. Ook ‘Casanova’s thuisreis’, dat de worsteling beschrijft van de ouder wordende Casanova, die zijn toevlucht neemt tot list en bedrog om zijn doel te bereiken, zal erin te lezen zijn, alsook het titelverhaal ‘Droomnovelle’, dat het verhaal vertelt van een huwelijkscrisis en Stanley Kubrick inspireerde tot zijn beroemde film Eyes Wide Shut.

De novellen Seventeen en Homo sexualis van Nobelprijswinnaar Kenzaburo Oë (Verschijnen in één band bij Meulenhoff in juli)

Vorig jaar herintroduceerde Meulenhoff – de uitgeverij die Nederland en België voor het eerst echt uitgebreid liet kennismaken met de Japanse literatuur – haar Japanse bibliotheek. Iedere zomer kunnen we ons dan ook verwachten aan enkele Japanse klassiekers van formaat die in een nieuw jasje worden gestoken. Nadat vorig jaar de bekendste werken van de enige twee Nobelprijswinnaars uit Japan verschenen, Het eigen lot van Kenzaburo Oë en Sneeuwland van Yasunari Kawabata, kunnen we ons nu verwachten aan twee andere parels van dezelfde schrijvers. En dan is het vooral uitkijken naar het boek van Kenzaburo Oë, want in tegenstelling tot Duizend kraanvogels van Kawabata, gaat het hier niet zomaar om een heruitgave.

De inspiratie voor het schrijven van de novelle Seventeen vond Kenzaburo Oë in een aanslag op de voorzitter van de Japanse Socialistische Partij in 1960. Oë vertelt in zijn werk het verhaal van de aanslagpleger. Seventeen bestaat uit twee delen, maar nadat het eerste deel verscheen ontstond er veel controverse en werd Oë de kans ontnomen ook het tweede deel te publiceren. De novelle werd jarenlang gecensureerd en de schrijver werd meermaals bedreigt. Maar net wanneer iedereen dacht dat het tweede deel voor altijd in de lade met manuscripten van Oë zou blijven liggen, verschijnt het nu alsnog.

Die andere novelle Homo sexualis staat haaks op Seventeen. Terwijl in Seventeen de hoofdpersoon zijn heil zoekt in politiek extremisme, wil de verwende, losgeslagen rijkeluiszoon J. zo min mogelijk met de buitenwereld te maken hebben. In plaats van mee te draaien in de tredmolen van het dagelijks bestaan, zoekt J. de confrontatie op door in volle treinen tegen vrouwenlijven aan te schuren. Dat is de enige manier waarop hij het idee heeft vol in het leven te staan, maar natuurlijk loopt hij het risico gearresteerd te worden, of erger.

Dat beide verhalen altijd samen zijn uitgegeven, is overigens ook niet verwonderlijk, want beide verhalen handelen rond dezelfde thema’s, met name obsessie, macht en seks. De jongens uit beide romans groeien op in een wereld waar de heersende normen en waarden onderuit zijn gehaald door Hiroshima en Nagasaki: ze zien hun toekomst als een gapende leegte.

De gebundelde verhalen van Carson McCullers en haar roman Het hart is een eenzame jager (Verschijnen in juni en september bij Athenaeum)

Carson McCullers is een van de belangrijkste Amerikaanse schrijvers van de twintigste eeuw. In haar oeuvre focust ze voornamelijk op de isolatie van buitenstaanders in de zuidelijke staten van Amerika, waarin thema’s als onbeantwoorde liefde, spiritualiteit, afwijzing, vervreemding en eenzaamheid een grote rol spelen, en waarvoor ze ook rechtstreeks uit haar eigen leven inspiratie haalde. Dat maakt dat haar werk ook nu, meer dan vijftig jaar na haar overlijden, nog steeds gretig wordt gelezen. Misschien is McCullers wel populairder dan ooit tevoren. Athenaeum heeft er in ieder geval haar missie van gemaakt om systematisch haar volledige oeuvre opnieuw uit te geven. Een haalbaar voornemen, want McCullers schreef in totaal maar vijf romans, twee toneelstukken, enkele gedichten en negentien verhalen.

Die negentien verhalen worden nu voor het eerst integraal gebundeld. Maar voor de verhalen verschijnen in september, is haar debuutroman nog aan de beurt. Het hart is een eenzame jager vertelt het verhaal van vier gewone mensen die worstelen met de raadsels in hun leven. De setting: een zuidelijk stadje in de Verenigde Staten, eind jaren dertig. Mick Kelly is een tomboy met muzikaal talent, maar heeft geen geld om dat talent te ontplooien. Jake Blount is een alcoholistische marxist op de vlucht. De verbitterde zwarte dokter Copeland vindt geen gehoor bij zijn eigen mensen. En Biff Brannen, de zachtaardige kroegbaas, kijkt toe. Hun levens kruisen elkaar. Allemaal zoeken ze verlossing en allemaal vermoeden ze dat het antwoord op hun vragen zal komen van John Singer. Maar die kan niet spreken. Wie zal hen redden?

Wanneer beide boeken verschenen zijn, is op uitzondering van de toneelstukken en haar gedichten, het hele oeuvre van McCullers terug te vinden in de boekhandel. Eerder verschenen namelijk al Gespiegeld in een gouden oog, De ballade van het treurige café, Klok zonder wijzers en De bruiloft.

Averno van Nobelprijswinnares Louise Glück (Verschijnt in september bij De Arbeiderspers)

Toen afgelopen najaar de nieuwe laureaat van de Nobelprijs voor Literatuur werd aangekondigd, moeten in ons taalgebied heel wat mensen met hun wenkbrauwen hebben zitten fronsen. In tegenstelling tot heel wat andere winnaars, is de Amerikaanse Louise Glück (1943) hier namelijk geen klinkende naam. Op een paar losse gedichten die verschenen in literaire tijdschriften na, werd er nooit een van haar werken naar het Nederlands vertaald.

Na een heuse biedingsstrijd en een prestigewedstrijd onder verschillende uitgeverijen, wordt daar nu – als vanzelfsprekend – verandering in gebracht. Met Averno verschijnt een van de twaalf dichtbundels die Glück schreef voor het eerst ook in ons taalgebied. Glück noemde Averno naar een klein kratermeer in Zuid-Italië, dat de Romeinen beschouwden als de toegang tot de onderwereld. Averno, dat voor het eerst verscheen in 2006, is dan ook opgebouwd als een lange, rusteloze klaagzang vol spitsvondigheid en schijnende beelden. Over het algemeen wordt het beschouwd als een van haar beste werken. De bundel wordt naar het Nederlands vertaald door Radna Fabias, met wie we indertijd zelf in gesprek gingen over haar debuutbundel Habitus.

Hoe onbekend Louise Glück hier vóór het winnen van de Nobelprijs ook was, in eigen land is ze een van de bekendste dichters van haar generatie. Haar werk werd eerder al bekroond met de Pulitzerprijs voor poëzie en ze werd ook door voormalig president Barack Obama onderscheiden met de National Humanities Medal.

Het vergeten meesterwerk Daar op het plein is niemand van Dolores Prato (Verschijnt in september bij De Arbeiderspers)

Op zoek naar een turf om weken of zelfs maanden in te kunnen verdwijnen? Zoek niet verder! In september verschijnt met Daar op het plein is niemand namelijk een turf van maar liefst negenhonderdvijftig pagina’s die met recht en rede een van de belangrijkste werken uit de Italiaanse literatuurgeschiedenis genoemd kan worden.

Daar op het plein is niemand beschrijft naast een vervlogen tijdperk de vroege jeugd van de auteur en haar verpletterende eenzaamheid. Dolores Prato wordt niet gezien. Ze is onwettig, ongewenst kind dat bij een aristocratische bejaarde nicht en neef van haar moeder wordt opgevoed in Treia in Midden-Italië, waar de neef (‘Nonkeltje’) pastoor is en zich nog het meest om haar bekommert. De Joodse Dolores heeft zelfredzaamheid en zelfspot geleerd en nooit de waaromvraag (van haar verweesd zijn) gesteld.

Dolores Prato (1892-1983) was een vrijwel vergeten schrijfster van een bescheiden oeuvre toen ze in 1980 – Prato was op dat moment al 88 jaar – werd ontdekt door Natalia Ginzburg en Daar op het plein is niemand verscheen bij het iconische Einaudi waar ook grootheden als Italo Calvino en Cesare Pavese werden uitgegeven, evenals Ginzburg zelf. Nu verschijnt de autobiografische roman voor het eerst in het Nederlands. Over Dolores Prato wordt regelmatig gezegd dat als Marcel Proust een vrouw was geweest, zijn oeuvre wellicht hetzelfde lot als dat van Prato beschoren was geweest.

Meer lijstjes en overzichten bekijken?

We publiceerden ook een overzicht met de leukste katten uit de literatuur. Als er één dier is dat de literaire pagina’s niet schuwt, maar zich er arrogant bovenop neervlijt en er parmantig doorheen wandelt, is het wel de kat. Japanse verhalen en katten zijn uiteraard onafscheidelijk, maar ook de Nederlandse literatuur zit er vol mee. In het overzicht onder andere aandacht voor de kat uit Kafka op het strand van Haruki Murakami en de duivelse kater uit De Meester en Margharita van Michail Boelgakov.

Naar aanleiding van het boekenweekthema ‘De moeder, de vrouw’ in 2019 maakten we een overzicht met interessante moederpersonages. In het overzicht onder andere het personage Marie uit Ik kom terug van Adriaan van Dis.

Ook publiceerden we diverse lijstjes met de favoriete boeken van bekende auteurs. Zo publiceerden we een overzicht met de lievelingsboeken van Samuel Beckett en een overzicht met de boeken die je volgens Ernest Hemingway gelezen moet hebben als jonge schrijver.