Patrick deWitt

Karakters: Patrick, jouw roman The Sisters Brothers (2011) is afgelopen jaar verfilmd. Hoe was dat voor je?

Patrick deWitt: Wonderlijk, maar vooral vreemd. Het is waanzinnig om de personages die je zelf hebt bedacht plots rond te zien lopen op een filmset in Roemenië. Daar hebben ze het San Francisco uit de jaren 1850 speciaal voor deze productie nagebouwd. Er waren wel driehonderd figuranten aanwezig en gerenommeerde acteurs als Joaquin Phoenix en Jake Gyllenhaal speelden mee. Ik heb diep respect voor het hele productieteam: ik ben erachter gekomen dat het maken van een film een veel complexere en socialere bedoening is dan het schrijven van een boek. Mijn werk als schrijver is behoorlijk solitair – dat bevalt me goed. Hoewel Jacques Audiard, de regisseur, me heeft betrokken bij het omzetten van de roman naar een scenario, voelt het meer als zijn eindproduct dan het mijne. De film is een interpretatie van het verhaal door de het productieteam en de acteurs – ik heb de invulling van de verfilming aan hen overgelaten.

In Noorderzon speelt humor, net als in The Sister Brothers, een grote rol. Grappen in literatuur, hoort dat wel?

Wat mij betreft kunnen literatuur en humor niet zonder elkaar. Hoewel – soms lees ik boeken zonder enige humor erin. En met humor bedoel ik niet per se grappen en komische plotwendingen, ik doel dan meer op een vreemde manier van de wereld zien: excentriciteit. Ik houd niet van stijve, serieuze vertellingen – dat voelt zo geforceerd. Toen ik begon met schrijven was dat wel anders. In mijn jeugd dacht ik dat alleen pure, dramatische stukken als échte literatuur golden. Humor was voor mij iets secundairs dat ik niet mocht uiten. Na een paar jaar realiseerde ik me dat mijn humor maakt wie ik ben als schrijver– je moet als kunstenaar doen wat natuurlijk voelt. Anders is je kunst oneerlijk.

The New York Times vergeleek Noorderzon met een klassiek komisch toneelstuk, à la Oscar Wilde. Kun je je hierin vinden?

De typische Britse humor heeft me inderdaad erg geïnspireerd. Noël Coward en Oscar Wilde, maar ook Henry Green en de Amerikaanse Jane Bowles zijn schrijvers die mijn werk zeker beïnvloed hebben. Voor al hun werk geldt dat het in meer of mindere mate absurd is en verhaalt over menselijk gedrag. Het was fijn om deze schrijvers in gedachten te hebben bij het schrijven van mijn boek – het is prettig om tijdens het werken zelf ook een beetje te kunnen lachen.

Frances en Malcolm Price, jouw hoofdpersonages, behoren tot de high society van New York. Waakte je tijdens het schrijven voor stereotypen en clichés over rijke mensen?

Hoewel de manier van leven van de familie Price zeer verouderd is – ze hebben totaal geen idee van de realiteit buiten hun luxe bestaan – minacht ik ze niet. Zelfs voor de akelige Frank Price, de overleden echtgenoot van Frances, koester ik sympathie. Ik heb geprobeerd een karakterontwikkeling op te tekenen: tegen het eind van de roman weet Frances haar eenzaamheid te doorbreken. Noorderzon is voor mij daarom meer een uniek portret van individuen dan een verhaal over een bepaalde groep. Ik speel echter wel met clichés in het boek. Frances stelt dat een cliché een oud verhaal is, dat de moeite waard is opnieuw te vertellen. Andere mensen praten over clichés, maar zij beleeft ze echt: liefde op het eerste gezicht, een mislukt huwelijk met een miljonair en een exorbitante levensstijl. Het is mijn doel het cliché nieuw leven in te blazen en het te laten passen in de levens van de personages. Het idee om een origineel verhaal te vertellen heb ik een poosje terug laten varen; er zijn immers maar een beperkt aantal verhalen te vertellen. Ik vertel liever een verhaal dat mij bevalt dan dat ik me continu bezighoud met de angst of het niet eerder verteld is.

Moeder en zoon reizen in het verhaal naar Parijs, om daar een nieuw leven te beginnen. Is dat ook zo’n cliché?

Voor Amerikanen representeert Parijs een bepaalde stijl en culturele diepte die wij niet denken te hebben. Wanneer ik in Europa kom voel ik vooral een soort jaloezie jegens de mensen die hier wonen, omdat je in zo’n korte tijd in een heel andere wereld kan zijn – de VS is veel uniformer. Amerikanen zien Europa in ieder geval als meer cultureel ontwikkeld, liberaler, smaakvoller. Het is haast een beetje intimiderend – als Amerikaan voel je je al snel inferieur. Parijs is daarom heel makkelijk te romantiseren. Ik verval daar zelf ook weleens in: het is zo’n ongewone, schilderachtige stad. Het verhaal dat ik vertel in het boek is daarentegen realistischer. De hoofdpersonen kennen de stad en spreken de taal. Verhalen die zich afspelen in Parijs zijn vaak verhalen van Grote Liefde, van welvaart. Noorderzon is eerder een tragikomisch verhaal: Malcolm en Frances zijn tot Parijs veroordeeld.

Malcolm woont, als een volwassen puber, nog altijd bij zijn moeder. Waarop heb je deze giftige relatie geïnspireerd?

Verhalen over ouderschap stoppen vaak wanneer het kind is opgegroeid. Het viel mij op dat er weinig geschreven is over de relaties tussen volwassenen en hun ouders. Ik ben nu zelf 34, en ik geniet nog steeds van het gezelschap van mijn ouders. Onze relatie is zo veranderd – we zijn nu gelijken, vrienden. Helaas is dat niet de norm: veel kinderen zeggen hun vader en moeder voorgoed gedag als ze het huis uit gaan. Het roerde me om de diepte in de moeder-zoonrelatie van Frances en Malcolm te verkennen. Want hoewel deze relatie misschien niet helemaal gezond is, is deze wel liefdevol en echt.

Meer lezen en weten over Patrick deWitt?

The Brothers Sisters (2011) was voor Patrick deWitt het startschot: hij werd genomineerd voor de Man Booker Prize en later werd het westernverhaal verfilmd. In 2019 werd bekend gemaakt dat zijn nieuwste roman French Exit ook verfilmd zal worden. De Nederlandse vertaling van zijn gehele oeuvre tot dusver verscheen bij Nijgh & Van Ditmar in een vertaling van Caroline Meijer.

Neem een kijkje in de boekenkast van Patrick deWitt. In de rubriek ‘Books that made me’ van The Guardian praat de Canadese schrijver over boeken waaraan hij op een bijzondere manier gehecht is.

Bij Klara kan je terecht voor een bespreking van Noorderzon door Christophe Vekeman, met wie we ook in gesprek gingen naar aanleiding van zijn twintig jaar schrijverschap.