Leestijd:
De kleine boekhandel: Lampen en boeken
“Mijn doel is om ongebruikte boeken een nieuw huis te geven.”
Gesprek door Maaike Broere
Foto: Lies Westerlaken
De boekhandel, een boekliefhebbers favoriete plek op aarde. In Nederland hebben we er honderden, zij het niet duizenden. Je vindt ze in alle soorten en maten. De grote commerciële ketens kennen we allemaal, maar er zijn zoveel meer bijzondere plekken waar je boeken kunt scoren. Om deze verborgen parels te ontdekken, neem ik jullie elke maand mee naar een boekhandel. En niet zomaar een boekhandel, maar één met een mooi verhaal, een bijzonder doel of een jaloersmakende collectie.
In deel 1 ga ik langs bij Lampen en Boeken aan de Wittenburgergracht in het centrum van Amsterdam. Per toeval liep ik hier een keer voorbij en bij binnenkomst werd ik direct verrast door de charme van deze zaak. Dit is zo’n plek waarvan je het bestaan je niet kan voorstellen. Een klein winkeltje, in de voorkamer van het huis van een van de eigenaren. Het ligt vol met tweedehands boeken en het plafond wordt rijkelijk versierd door kleurrijke antieke lampen; want die verkopen ze hier ook. Twee maanden na mijn eerste ontmoeting met deze plek, ga ik in gesprek met boekliefhebber en mede-eigenaar Rob.
Karakters: Waarom bent u deze boekwinkel begonnen?
Rob: Deze winkel is niet van mij alleen. We runnen het met vier mannen en hebben ieder onze eigen specialisatie. De oprichter van de winkel en tevens mijn buurman is hier eerst alleen begonnen met lampen. Helaas liep deze winkel niet zo goed, waardoor wij dertien jaar geleden hebben besloten de handen ineen te slaan. Hij gaat over de lampen en ik over de boeken, zo is de naam ontstaan. Daarnaast hebben we nog iemand die over de financiën gaat en hebben we iemand voor de techniek. Ons doel met de zaak is niet om veel geld te verdienen. We zijn immers alle vier gepensioneerd en hoeven hier dus niet meer van te leven. De winkel is een grote hobby. Mijn doel is om ongebruikte boeken een nieuw huis te geven.
De boeken die een nieuw huis zoeken, hoe komt u hieraan?
Toen ik begon met de winkel had ik niets. Via via ben ik toen aan boeken gekomen. Ik ging langs bij mensen in de buurt, bij kennissen wiens ouders net overleden waren of bij mensen die hun huis net opgeruimd hadden. In de loop der jaren ging dit steeds makkelijker. Ik raakte met zoveel mensen bekend. Daarnaast begonnen de mensen de goodwill en de sfeer van de winkel zo erg te waarderen, dat ze steeds vaker hun boeken langs kwamen brengen. Tot op de dag van vandaag is dit hoe we aan onze boeken komen: door giften. Niet alleen van mensen uit de buurt, maar ook van elders komen mensen met de auto hierheen om hun boeken te brengen.
Welke boeken ontvangt u graag? Heeft u bijvoorbeeld een bepaald genre dat veelal wordt verkocht?
Doordat onze collectie bestaat uit boeken die mensen hier brengen, heb ik geen grip op de collectie die er wordt opgebouwd. Gelukkig is het aanbod groot en is onze opslag beperkt, waardoor dit in evenwicht blijft. De collectie ligt enigszins gesorteerd opgesteld in de winkel, maar niet te. Ik vind het leuk om mijn klanten te verrassen wanneer zij rondsnuffelen. Zo kom je nog eens in aanraking met andere schrijvers en genres. In onze winkel verkopen we in grote lijnen Nederlandse literatuur, vertaalde romans, Engelstalige literatuur en hebben we een non-fictie collectie die uiteenloopt van kookboeken, tot kunst-, geschiedenis- en godsdienstige boeken. Ook oude tijdschriften zoals Ons Amsterdam zijn bij ons verkrijgbaar.
Zijn er ook boeken die u niet in de winkel zou leggen?
Toen ik net begon dacht ik altijd dat oude boeken goed verkochten. Naarmate ik meer ervaring kreeg, ben ik tot de conclusie gekomen dat boeken er goed uit moeten zien om een nieuwe eigenaar te kunnen vinden. Wat scheuren in de kaft en verkleurde bladzijdes zijn geen probleem, maar klanten laten de echt kapotte boeken toch liever links liggen. Sommige boeken maak ik schoon en probeer ik enigszins te repareren, maar je zult hier nooit een boek vastpakken dat uit elkaar valt.
Heeft u wel eens iets bijzonders teruggevonden in de ontvangen boeken?
Ja, in gebruikte boeken vind je van alles terug; van geld tot postzegels en van gedroogde bloemen tot geschreven berichten. De geschreven berichten komen vaak van geliefden of soms zijn ze ook van schrijvers zelf. In het begin verzamelde ik deze boeken en stonden ze op een speciale plank in de winkel. Op een gegeven moment heb ik dit weggehaald en nu heb ik ze opgenomen in mijn eigen collectie.
U ziet zoveel boeken voorbij komen. Als u ze iets aan zou raden, welke vijf schrijvers zouden dat dan zijn?
In willekeurige volgorde: Anthon Tsjechov, een fantastische Russische toneelschrijver. Zijn korte verhalen zijn de beste verhalen die ik ooit heb gelezen. J.D. Salingers roman The Catcher in the Rye is daarnaast een meesterwerk dat ik iedereen aan zou raden. Wat ik ook kan blijven herlezen zijn Franz Kafka’s korte verhalen en romans zoals Het proces. Zijn werk verveelt nooit. Wie niet in mijn lijstje mag ontbreken is Leo Tolstoj. War and Peace blijft tot op de dag van vandaag een van de beste boeken ooit geschreven. Naast buitenlandse schrijvers ben ik als voormalig leraar Nederlands ook erg geïnteresseerd in literatuur van onze eigen bodem. Willem Frederik Hermans blijft een van mijn favorieten.
Wat maakt uw boekwinkel zo bijzonder vergeleken met de grote ketens?
Allereerst is onze insteek natuurlijk heel anders. Wij zijn niet commercieel. Deze winkel is onze hobby en zou ook nooit kunnen bestaan als wij een volwaardig salaris zouden willen ontvangen. Ik hoef daarom ook geen verkooppraatjes te houden. Ik maak me geen zorgen als we op een dag een omzet draaien van tien euro. Het mooiste vind ik als er mensen binnenkomen waarmee je in gesprek raakt. Of het nu over boeken is of over iets heel anders. Dat maakt onze zaak het allerleukste. Je leert aardige en bijzondere mensen kennen.
Van de boekwinkel hoeft u zelf niet te leven, maar hoe ziet u de toekomst van het vak voor u?
In Amsterdam zie je dat steeds meer eigenzinnige winkels die hun deuren moeten sluiten. Vaak komen er dan grote ketens of toeristenwinkels voor in de plaats. Dit vind ik eeuwig zonde. Ik ben daarom ook heel realistisch: ook deze zaak zal ooit verdwijnen. Helaas is er in de stad steeds minder ruimte voor kleine alternatieve zaken. Zeker als ze, zoals wij, niet aan een drukke winkelstraat zitten.
