De kleine boekhandel: Reisboekhandel Evenaar

Karakters: Waarom bent u deze boekwinkel begonnen?

Maria Bastiaens: De passie voor boeken is er altijd al geweest. Ik heb Frans gestudeerd en ben dan ook lang docent Frans geweest, maar toch kreeg ik de ambitie om iets anders te doen. Samen met mijn vriendin en mede-eigenaar Marre wilde ik het gat in de markt vinden. We wilden een reisboekhandel openen waar je niet alleen maar reisgidsen en landkaarten kunt vinden, maar waar juist de nadruk wordt gelegd op de literatuur erachter, op reisverhalen van ver. Het is ons doel om klanten voor te bereiden op de reis die ze gaan maken door de verhalen over het land te delen. Zo komen er bijvoorbeeld klanten langs die vragen welke boeken ze het beste mee kunnen nemen om in het betreffende land te lezen.

Waarom hebben jullie ervoor gekozen om de winkel klein te houden?

De boekhandelswereld is een lastig segment. Het is moeilijk om er echt je brood mee te verdienen. Daarom heb ik altijd een baan erbij gehad. We hebben het klein gehouden, omdat we een kleine specialistische winkel leuker vinden dan een algemene. Mensen zijn altijd heel enthousiast als ze hier binnenlopen. Ik vind niet dat een boekhandel per se groot hoeft te zijn. Hierdoor kunnen we de winkel ook samen runnen en hebben we geen extra personeel nodig. We hebben wel vrienden en kennissen die af en toe invallen als dit nodig is. Omdat we zo specialistisch zijn, hebben we wel een naam opgebouwd. Ik denk dat we in heel Nederland bekend zijn. We hebben expres gekozen voor een naam die lekker in het gehoor ligt.

Met jullie boekhandel willen jullie dus meer aanbieden dan enkel de standaard reisgidsen. Aan wat voor boeken kan er dan gedacht worden?

Aan boeken die achtergrondinformatie geven over landen, of het nu historie, cultuur of literatuur is. We hebben een passie voor literaire non-fictie. Hierbij kun je denken aan Geert Mak, maar ook aan Frank Westerman. Zij vertellen niet een ‘ik’-verhaal, maar besteden aandacht aan het grote plaatje. Zo doen zij ook veel onderzoek naar de locaties waarover zij schrijven en zijn ze daadwerkelijk geïnteresseerd in de culturen die ze beschrijven. Daarnaast hebben we natuurlijk ook reisgidsen, maar alleen één Engelstalige en een Nederlandstalige. In tegenstelling wat mensen soms verwachten, verkopen we geen landkaarten.

Liggen alle boeken door elkaar of is er een soort sortering?

De boeken staan gesorteerd op land of werelddeel. Alles staat bij elkaar: eerst de gidsen en vervolgens de literatuur. Die literatuur bestaat uit de nieuwste boeken, maar ook uit oudere boeken. Het gaat bij ons niet om bestsellers. Van alle boeken die hier staan, hebben we ook maar één exemplaar. Wanneer die verkocht is, bestellen we weer bij. We doen niet aan grotere oplages, omdat je dan altijd de verkeerde boeken op voorraad hebt liggen. Het is trouwens niet zo dat we alleen maar hele specialistische boeken verkopen. Zeker op een plek als deze, we zitten immers in de binnenstad van Amsterdam, moet je meegaan met het publiek. Veel toeristen willen bijvoorbeeld graag het dagboek van Anne Frank aanschaffen. Daar moet je commercieel op inspelen.

Hoe komt u aan alle boeken?

Van alle uitgevers ontvangen wij catalogi. We lezen die allemaal door, omdat elke uitgeverij zijn eigen aanbod heeft voor ons segment. Daarnaast houden wij ook alle boekenbijlages goed bij. Hierbij kun je denken aan NRC Boeken en de bijlage van de Volkskrant.

Aan welke eisen moet een boek voldoen om geselecteerd te worden voor de winkel?

Marre en ik bestellen eigenlijk alles wat te maken heeft met reizen en de achtergrond ervan. Algemene boekhandels hebben altijd wel Murakami en Mak, maar wij zoeken juist ook bij kleine uitgeverijen naar zeldzame vondsten; bijvoorbeeld een boek over reizen in de achttiende eeuw. Ik vind dat je als specialist de diepte in moet gaan. We zijn met onze reisboekhandel echt een niche. Als je elders al deze boeken ook kunt vinden, hebben wij geen recht van bestaan.

Is dit dan ook wat jullie boekhandel bijzonder maakt vergeleken bij de grote ketens?

Jazeker. We raden niet zomaar boeken aan, we raden hele specifieke boeken aan die aansluiten bij de reis die de klant gaat maken. We lezen heel veel en reizen veel, waardoor we weten welke boeken de moeite waard zijn voor welke bestemming. Ik probeer zelf ook alles te lezen over een bepaald land als ik erheen ga. Daar zit wel een nadeel aan. Tien jaar geleden zijn we bijvoorbeeld in Kenia geweest. Alle boeken die ik toen heb gelezen, zijn nu niet meer te krijgen. In Nederland zijn boeken namelijk vaak maar twee jaar leverbaar.

Wat doen jullie aan publiciteit om mensen te laten weten dat jullie winkel bestaat?

We organiseren van alles. Zo hebben we een boekenclub voor mensen hier uit de buurt. In april zijn we hier ingetrokken en we willen graag een bindende buurtfactor zijn en mensen bij de winkel betrekken. In de 27 jaar dat Marre en ik onze eigen reisboekhandel hebben gehad, hebben we elk jaar drie à vier schrijvers in huis gehad die een praatje komen houden over hun boek. 18 oktober komt Michiel Krielaars bijvoorbeeld praten over Russische literatuur. Daarvoor hebben we een mailinglijst waarmee we de klanten uitnodigingen. Er worden dan ook altijd gesigneerde boeken verkocht. Naast evenementen in de winkel zelf, staan we ook wel eens met een boek-standje bij festivals, zoals het Afrika Festival in Twente, of vragen we aan bevriende auteurs of we tijdens hun lezingen boeken mogen verkopen. Ook online zijn we bezig om de jongere doelgroep aan te spreken. We zijn sinds kort ook te vinden op Facebook.

Wat voor soort mensen kunnen we vooral tegenkomen in uw winkel?

De mensen uit de buurt raken steeds meer betrokken bij de zaak en kunnen ook al wel beschouwd worden als vaste klanten. Een vaste klant is wel een verraderlijke term wat betreft de omzet: vaak kopen klanten niet meer dan vier à vijf boeken per jaar. We hopen daarnaast dat we steeds meer jongeren aan zullen trekken. Zij komen hier wel veel, maar kiezen dan toch vaak voor de reisgidsen. Tuurlijk probeer ik ze wel lekker te maken om ook andere boeken aan te schaffen, maar dan moeten ze wel de behoefte hebben om echt te lezen. Soms is het ook juist de klant die ons advies geeft. Zo was er een jonge klant die naar Iran was geweest en ons boeken aanraadde die we echt over Iran moesten aanschaffen. Die boeken hebben we toen meteen besteld.

Hoe zien jullie de toekomst met de reisboekhandel?

We zitten hier dus net vanaf april. We hebben de ambitie om hier zeker nog vijf jaar te zitten en dan kijken we wel verder. De mensen uit de buurt vinden het heel leuk dat wij er nu zitten. Een boekhandel in de buurt is toch weer even wat anders dan de meeste zaken die je in de binnenstad tegenkomt.

Onder de jongeren wordt er ook steeds minder gelezen. Als u ze iets aan zou raden, welke vijf schrijvers zouden dat zijn?

Dat vind ik lastig te beantwoorden. Om boeken uit onze selectie aan te raden, is de eerste vraag die wij stellen altijd: ‘waar ga je heen?’ De interesse van de klant gaat namelijk vaak uit naar de volgende bestemming die op de planning staat. Maar ik kan wel wat voorbeelden geven van wat algemene boeken over reizen. Zo schrijft Iris Hannema erg leuk. Ze heeft veel ervaring met reizen en schrijft dan ook echt over de algemene dingen. Ook Liesbeth Rasker, een jonge Amsterdamse vrouw, heeft net een boek op de markt gebracht. Dat is echt een handboek voor beginnende reizigers met praktische tips. Wat een goede aanrader is, hangt natuurlijk nog het meeste samen met de vraag of ze wel echt willen lezen. Anders zal het niet veel meer worden dan een reisgids. We merken wel dat schrijvers die genomineerd zijn voor de Booker Prize erg goed verkopen. Die hebben dan toch door deze nominatie een grotere bekendheid weten te genereren.