Hilary Mantel (Glossop, 1952) is sinds het verschijnen van Wolf Hall (2009) in een recordtempo uitgegroeid tot een fenomeen. Niet alleen won Mantel met Wolf Hall de Man Booker Prize, haar roman over de historische figuur Thomas Cromwell maakte haar bovendien in een klap wereldberoemd. Na het verschijnen van het (wederom met de Man Booker Prize bekroonde!) Het boek Henry in 2012 verschijnt nu met De spiegel & het licht na elf jaar wachten het sluitstuk van haar beruchte Cromwell-trilogie. Een portret over een literair fenomeen en een unieke trilogie.

Het is een dooddoener te zeggen dat literaire teksten aanleiding geven tot verschillende interpretaties en in de loop der tijd allerlei nieuwe betekenissen kunnen krijgen. Hoe in het theater wordt omgegaan met klassieke teksten is daar een goed voorbeeld van. Regisseurs kunnen een tekst bijvoorbeeld een hedendaagse invulling geven en via een eeuwenoude tekst iets vertellen over actuele thema’s zoals de interculturele samenleving of de vluchtelingenproblematiek. Het is mede door deze mogelijkheid om steeds weer nieuwe betekenissen op te roepen en steeds weer actueel te worden dat de klassieke teksten nog steeds gespeeld en gelezen worden. Er zijn echter ook auteurs die strenge eisen stellen voor de opvoering van hun teksten. Een van de bekendste voorbeelden daarvan is de Ierse schrijver Samuel Beckett (1906-1989), wiens Wachten op Godot in een nieuwe uitgave verschijnt bij De Bezige Bij.

Nu we langzaamaan afscheid moeten nemen van de generatie die de oorlog persoonlijk meemaakte, wordt literatuur steeds belangrijker. Ze biedt ons een blijvende en persoonlijke vorm van contact met de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Wat betreft die literatuur, geldt de Joods-Italiaanse chemicus Primo Levi (1919-1987) als een van de beste en beroemdste auteurs. Hij overleefde Auschwitz en tekende in 1947 de verschrikkingen van het kamp op in Se questo è un uomo, in het Nederlands verschenen onder de titel Is dit een mens?. Waarom moeten we ons dit verhaal blijven herinneren en het doorgeven aan de volgende generaties?

Muzikanten die schrijvers worden: de lijst is lang en divers. Is de literatuur voor die muzikanten een banale bevlieging of een betekenisvolle zijsprong? Zegt de muzikant iets anders met zijn literatuur dan met zijn muziek? Is het een verrijking voor het publiek, of zijn het telkens blinde vlekjes voor de fan of de muziekjournalist? Het wordt allemaal onderzocht in het boek Grondtonen samengesteld door Francis Mus. Als voorproefje publiceren wij zijn tekst over Leonard Cohen: de Canadese singer-songwriter die niet alleen muziek maakte of twee romans schreef, maar bovenal dichter was.

George Sand (1804-1876) is een van de belangrijkste schrijvers uit de Franse literatuurgeschiedenis en feministe avant la lettre. George Sand maakte deel uit van de eerste generatie schrijvers die daadwerkelijk van hun pen konden leven in de negentiende eeuw samen met onder anderen Honré de Balzac, Victor Hugo en Alexandre Dumas. Perfect afgestemd op het thema van de Boekenweek ‘rebellen en dwarsdenkers’ verscheen onlangs het nieuwe boek van schrijfster en kenner van de Franse letteren Margot Dijkgraaf: Zij namen het woord, rebelse schrijfsters in de Franse letteren. Met Karakters hebben we de eer een uitgebreid fragment van haar portret over George Sand te publiceren.

Hoe belangrijk zijn vertalingen en hoe kunnen vertalingen een schrijver vormen? Een van de beste voorbeelden om het belang van vertalingen te illustreren, blijft het verhaal van de Tsjechische schrijver Milan Kundera. Naar aanleiding van het verschijnen van de nieuwe (en meer dan vijftigste) druk van zijn doorbraakroman De ondraaglijke lichtheid van het bestaan doken we nog een keer in het leven van de naar Frankrijk gevluchte schrijver die door een verbod op zijn werk in Tsjechië jarenlang afhankelijk was van vertalingen om zijn werk überhaupt te kunnen publiceren.