
Achtergrond

Sándor Márai is een Hongaar en een Europeaan in hart en nieren. Toch neemt hij vanwege de opkomende communistische dictatuur in zijn vaderland na de Tweede Wereldoorlog de wijk en zoekt hij zijn heil in de Verenigde Staten. In zijn thuisland wordt hij vanaf dan doodgezwegen, wat uitmondt in vijftig jaar schrijverschap onder de radar. Halfweg de jaren negentig wordt hij in Frankrijk weer opgepikt dankzij een postume heruitgave van zijn roman Gloed uit 1942. Vervolgens omarmen ook Italië, Duitsland, Groot-Brittannië, Spanje, Nederland en België de auteur. Inmiddels wordt hij samen met Stefan Zweig, Joseph Roth en Arthur Schnitzler tot de briljantste schrijvende geesten van het twintigste-eeuwse Middel-Europa gerekend. Maar wie was Sándor Márai echt en wat zijn de sleutelmomenten die hem als mens en schrijver gevormd hebben?

Wanneer sloot je bewust een deur? Genoot je daarvan? Na het lezen van Francis Ponge zal elke lezer op die laatste vraag bevestigend antwoorden. Ponge wordt immers ook wel de ‘dichter van de dingen’ genoemd door zijn belangstelling voor alledaagse objecten zoals een kratje, kaars, sinaasappel of brood: ’s Avonds, na een zware werkdag, zette hij zich aan zijn bureau en werkte zo’n twintig minuten aan een gedicht over een willekeurig voorwerp dat hem boeide, waarna hij van slaperigheid geen woord meer op papier kreeg. Hoewel Ponge’ naam tegenwoordig niet vaak meer klinkt, had hij een grote invloed op auteurs die wel degelijk vooraanstaande posities innemen in het hedendaagse literatuurlandschap. Denk aan Italo Calvino, André Breton en, iets dichterbij, Charlotte Mutsaers. Wie was deze figuur die zich zo bevlogen bezighield met alledaagse objecten? Karakters neemt je mee naar een mysterieus zijstraatje van de literatuur.
De Franse schrijfster Albertine Sarrazin (1937-1967) wordt soms het kleine zusje van de Renaissancedichters François Villon en Clément Marot genoemd en haar gedichten verschenen tussen die van Guillaume Apollinaire en Paul Verlaine. Wat Albertine Sarrazin met die Franse schrijvers en dichters gemeen heeft, zijn haar veelvuldige gevangenisverblijven. Een groot deel van haar leven brengt ze door in gevangenschap. Wanneer ze vrij is, vertoeft ze in het gezelschap van ongure figuren en leeft ze van kruimeldiefstal en prostitutie. Van kinds af schrijft Albertine, altijd en overal. Op jonge leeftijd schrijft ze een succesvol debuut, Het sprongbeen, gebaseerd op haar eigen leven. Niet veel later brengt ze nog twee romans uit, die opnieuw in de smaak vallen. Wat het begin hoort te zijn van een glorierijke schrijverscarrière, is helaas alles wat Sarrazin zal voortbrengen. Een slecht uitgevoerde operatie maakt abrupt een einde aan haar leven. In dit artikel nemen we een kijkje in het korte, maar tumultueuze bestaan van de rebelse Albertine Sarrazin. Het sprongbeen groeit uit tot een klassieker en samen met vele onuitgegeven documenten verdient ook haar andere romanwerk een plaatsje binnen de Franse letteren.

De Zuid-Afrikaanse schrijver en Nobelprijswinnaar J.M. Coetzee heeft in zijn literair werk herhaaldelijk gereflecteerd op het proces van canonisering en de mogelijkheden die dat een schrijver biedt. Het meest expliciet doet hij dat in zijn roman Mr. Foe en Mrs. Barton, waarin hij op ingenieuze wijze aan de haal gaat met het werk Daniel Defoe, de auteur van onder andere Robinson Crusoë en een klinkende naam in zowel de Engelstalige canon als die van de wereldliteratuur.

Religie, erotiek, ironie, symbolisme, sadisme, pessimisme en de dood: het zijn slechts enkele van de motieven die Gerard Reve’s mysterieuze oeuvre kenmerken. Welke ideeën gaven vorm aan het wereldbeeld van één van de meest intrigerende Nederlandstalige schrijvers? En hoe vertaalde dit zich in zijn visie op literatuur en kunst? We duiken in het leven van Gerard Reve en verdiepen ons in zijn werk waartoe onder andere De avonden, Nader tot U en Moeder en zoon behoren en allemaal zijn uitgegroeid tot heuse klassiekers.

Leo Tolstoj geldt vandaag als een van de grootste Russische schrijvers aller tijden en zijn klassiekers Anna Karenina en Oorlog en vrede worden als hoogtepunten in de literatuurgeschiedenis beschouwd. Minder bekend zijn de talloze filosofische werken die Tolstoj naast zijn omvangrijk literair oeuvre schreef. Zo werkte hij in Wat is kunst? een genadeloze filosofische kritiek uit op de heersende kunstopvatting van zijn tijd. Ook zijn eigen literaire werk spaarde hij daarbij niet. Wij ontrafelden Tolstojs visie op kunst en zochten uit waarom volgens hem zijn eigen klassiekers als slechte kunst beschouwd moesten worden.
Laad meer artikelen